Jes 9,1 (Norsk: 9,2) - Julaftan, rekkje III (Jes 9,1-2.6–7)
הָעָם
(ha'am) עַם "folk" 1866x subst. m. sg. abs. bnd.
• Fungerer som kjerne (hovudord) i ein nomenfrase saman med dei to orda etterpå. Heile frasen fungerer som subjekt fordi han viser til det som resten av setninga seier noko om.
• Omsetjing: Det gåande-i-mørket folket = Folket som gjekk i mørket har sett eit stort lys.
הַהֹלְכִים
(hahålechim) הלך "å gå, fare" 1546x vb. Qal aktivt part. m. pl. abs. bnd.
• Partisippet blir brukt adjektivisk her for å beskrive folk som er kjenneteikna av verbsituasjonen.
• Som vanleg for adjektivisk bruk av aktivt partisipp i Qal-stamma, er det dei som utfører/erfarer noko eller er i ein eller annan tilstand som partisippet beskriv (aktiv diatese). I dette tilfellet er det snakk om ei handling (fientiv aksjonsart) og verbet står utan objekt (intransitiv transitivitet).
• Fungerer som hovudord i ein verbfrase saman med ordet etterpå. Heile verbfrasen fungerer som attributt til det føregåande nomenet fordi det legg til opplysingar om det.
• Omsetjing: Det gåande-i-mørket folket = Folket som gjekk i mørket har sett eit stort lys.
בַּחֹ֫שֶׁךְ
(bachåsjech) בְּ "i, på, ved" 15525x prep. -|- חֹ֫שֶׁךְ "mørke" 80x subst. m. sg. abs. bnd.
• Bokstaven ה (he) i den bundne artikkelen blir borte etter "sjeva-preposisjonane" (כְּ ,בְּ og לְ). Artikkelens fordobling av første bokstav i substantivet manglar fordi bokstaven ח (chet) ikkje kan fordoblast. I dette tilfellet skjer det ikkje noka erstatningsforlenging, men heller ei "virtuell" fordobling (BG §13.a.1).
• Preposisjonen relaterer resten av verbfrasen til utfyllinga, substantivet som utgjer resten av ordet, som stad. Heile preposisjonsfrasen fungerer som fritt adverbial fordi han legg til opplysingar om situasjonen.
• Omsetjing: Det gåande-i-mørket folket = Folket som gjekk i mørket har sett eit stort lys.
רָאוּ
(ra'o) ראה "å sjå, oppdage, passe på, velje" 1299x vb. Qal perf. 3pl.
• Verb med lesemora ה (he) som tredje radikal manglar denne bokstaven når det kjem eit suffiks til slutt.
• Som vanleg for verb i Qal-stamma, viser verbet her til ein situasjon der det er subjektet som utfører/erfarer/sansar noko (aktiv diatese). Elles er det snakk om ein tilstand (stativ aksjonsart) og verbet står med objekt (transitiv transitivitet).
• Perfektum blir brukt for å framstille verbsituasjonen i sin heilskap, utan å avsløre noko av den indre tidsmessige oppbygginga (perfektivt aspekt), her: enten ein situasjon som fører til ein vedvarande tilstand (perfektisk perfektum), eller ein situasjon frå den nære fortida ("nyleg" perfektum) eller ein tilstand som har oppstått gjennom ein tidlegare situasjon (effektuert perfektum).
• Omsetjing: Folket som gjekk i mørket har komme til å sjå / har nyleg sett / ser no eit stort lys.
אֹור
(år) אֹור "lys" 115x subst. m. sg. abs. ubnd.
• Fungerer som kjerne (hovudord) i ein nomenfrase saman med ordet etterpå. Heile frasen fungerer som objekt fordi han viser til det som blir ramma, tilverka eller sansa i verbsituasjonen.
• Omsetjing: Folket som gjekk i mørket har sett eit stort lys.
גָּדֹול
(gadål) גָּדֹול "stor" 526x adj. m. sg. abs. ubnd.
• Fungerer som adjektivisk attributt til det føregåande nomenet fordi det legg til opplysingar om det.
• Omsetjing: Folket som gjekk i mørket har sett eit stort lys.
יֹשְׁבֵי
(jåsjeve) ישׁב "å sitje, bu, busetje seg" 1080x vb. Qal aktivt part. m. pl. cstr. bnd.
• Her blir partisippet brukt substantivisk for å nemne folk som er kjenneteikna av verbsituasjonen.
• Det er bunde fordi det substantiviske attributtet etterpå er bunde.
• Som vanleg for substantivisk bruk av aktivt partisipp i Qal-stamma, er det dei som utfører/erfarer noko eller er i ein eller annan tilstand som partisippet nemner (aktiv diatese). I dette tilfellet er det snakk om ei handling (fientiv aksjonsart) og verbet står utan objekt (intransitiv transitivitet).
• Fungerer som hovudord i ein verbfrase saman med dei to orda etterpå. Heile frasen fungerer som eit fokusledd (BG § 59.e).
• Omsetjing: Dei buande-i-dødsskuggens-land = Dei som budde i dødsskuggens land, eit lys har begynt å stråle / stråler no over dei.
בְּאֶ֫רֶץ
(be'erets) בְּ "i, på, ved" 15525x prep. -|- אֶ֫רֶץ "land, jord, bakke" 2504x subst. f. sg. cstr. bnd.
• Preposisjonen relaterer det føregåande verbet til utfyllinga, nomenfrasen sett saman av resten av dette ordet og ordet etterpå, som stad. Heile preposisjonsfrasen fungerer som bunde adverbial fordi han gir utfyllande opplysingar om verbsituasjonen.
• Substantivet fungerer som kjerne (hovudord) i nomenfrasen som utgjer utfyllinga for preposisjonen. Det er bunde fordi det substantiviske attributtet etterpå er bunde.
• Omsetjing: Dei buande-i-dødsskuggens-land = Dei som budde i dødsskuggens land, eit lys har begynt å stråle / stråler no over dei.
צַלְמָ֫וֶת
(tsalmavet) צַלְמָ֫וֶת opphavleg kanskje "bekmørke" (og uttalt tsalmot), etter kvart forstått som "dødens skugge, dødsskuggen" (av צֵל "skugge" og מָ֫וֶת "døden", jf. LXX, Targumane og Vulgata) der מָ֫וֶת "døden" blir brukt som superlativmerke "den mørkaste skuggen" 18x subst. m. sg. abs. bnd.
• Ordet er bunde i seg sjølv når det blir forstått som "dødens skugge, dødsskuggen" eller "den mørkaste skuggen", anten fordi ordet מָ֫וֶת viser til noko kjent (jf. norsk "døden") eller fordi det er eit superlativt uttrykk.
• Fungerer som substantivisk attributt til det føregåande nomenet og har beskrivande genitivfunksjon fordi det viser til noko som kjenneteiknar kjernen.
• Omsetjing: Dei buande-i-den-mørkaste-skuggens / dødsskuggens-land = Dei som budde i den mørkaste skuggens / dødsskuggens land, eit lys har begynt å stråle / stråler no over dei.
אֹור
(år) אֹור "lys" 115x subst. m. sg. abs. ubnd.
• Fungerer som subjekt fordi det viser til det som resten av setninga seier noko om.
• Omsetjing: Dei som budde i dødsskuggens land, (eit) lys har begynt å stråle / stråler no over dei.
נָגַהּ
(nagah) נגהּ "å stråle" 6x vb. Qal perf. 3msg.
• Som vanleg for verb i Qal-stamma, viser verbet her til ein situasjon der det er subjektet som utfører/erfarer/sansar noko (aktiv diatese). Elles er det kanskje snakk om ein tilstand (stativ aksjonsart) og verbet står kanskje med objekt (transitiv transitivitet).
• Perfektum blir brukt for å framstille verbsituasjonen i sin heilskap, utan å avsløre noko av den indre tidsmessige oppbygginga (perfektivt aspekt), her: ein tilstand som begynte i fortida og held fram inn i notida (persistent perfektum) eller ein notidig tilstand som oppstod gjennom ein tidlegare situasjon (effektuert perfektum).
• Omsetjing: Dei som budde i dødsskuggens land, (eit) lys har begynt å stråle / stråler no over dei.
עֲלֵיהֶם׃
(alehem) עַל "over, på, mot, på grunn av, ved (sida av), framfor, ikkje langt unna" 5764x prep. -|- pronomensuffiks i 3mpl.
• Preposisjonen relaterer kanskje det føregåande verbet til utfyllinga, pronomensuffikset "dei", som dei som er ramma av situasjonen. Heile preposisjonsfrasen fungerer då som objekt fordi han viser til noko som blir ramma, tilverka eller sansa i verbsituasjonen.
• Omsetjing: Dei som budde i dødsskuggens land, (eit) lys har begynt å stråle / stråler no over dei.
Merk at lydfilene ikkje ser ut til å virke på alle nettlesarar. Viss du har problem med å spele av lyden, prøv i ein annan nettlesar eller på eit anna apparat.